Terapia CBT w leczeniu zaburzenia grania w gry komputerowe – kryteria diagnostyczne (cz.2)

21 lipca 2022

Od momentu powstania gier komputerowych badano szereg potencjalnych efektów w grania w gry komputerowe, np. wywoływania wzmożonej agresji, uzależnienia, depresji, zaburzeń lękowych, zaburzeń obsesyjno – kompulsywnych. Obserwowano również zjawisko uzależniania się od gier komputerowych, podejmowano się oceny wpływu uzależnienia na osobę nadużywającą gier oraz próby oszacowania skali tego zjawiska na podstawie badań empirycznych.

Zaburzenie korzystania z gier komputerowych IGD można określić jako uporczywe, nawracające i nadmierne zaangażowanie w gry komputerowe, które nie podlega kontroli mimo współwystępujących problemów. Zgodnie z DSM-5, by stwierdzić występowanie IGD u osoby badanej w ciągu jednego roku  musi zostać spełnione jedno z pięciu następujących kryteriów:

1. Zaabsorbowanie lub obsesja na punkcie gier internetowych.

2. Objawy odstawienne, w przypadku braku możliwości grania w gry internetowe.

3. Zwiększenie tolerancji – spędzanie coraz większej ilości czasu na graniu w gry.

4. Niepowodzenie w zaprzestaniu lub ograniczaniu grania w gry internetowe.

5. Strata zainteresowania dawnym hobby.

6. Kontynuowanie grania w gry mimo problemów powodowanych przez granie.

7. Okłamywanie innych na temat czasu spędzonego na graniu w gry internetowe.

8. Granie gry w celu osiągnięcia dobrego nastroju.

9. Granie powoduje ryzyko utracenia pracy lub relacji  z inna osobą.

Według ICD-11 z uzależnieniem od gier komputerowych i wideo mamy do czynienia, gdy przez co najmniej 12 miesięcy obserwujemy stałe i powtarzające się zachowania:

1. ograniczona kontrola nad graniem (np. początek, częstotliwość intensywność, czas trwania, zakończenie, kontekst),

2. zwiększenie priorytetu grania w zakresie, w jakim gra ma pierwszeństwo przed innymi zainteresowaniami życiowymi i aktywnościami codziennego życia,

3. kontynuacja lub eskalacja grania pomimo wystąpienia negatywnych konsekwencji. Wzorzec zachowania jest wystarczająco nasilony, aby spowodować poważne upośledzenie w życiu osobistym, rodzinnym, społecznym, edukacyjnym, zawodowym lub w innych ważnych obszarach funkcjonowania.

Mimo, iż kliniczny opis zaburzenia grania w gry komputerowe w DSM oraz ICD różni się, jednak w obydwu systemach uznano, że to zaburzenie ma charakterystykę zbliżoną do patologicznego hazardu (Saunders i inni, 2017).

Od początku badań nad zaburzeniami grania w gry komputerowe obserwowano, że pacjenci z IGD często przejawiają trudności w skupieniu uwagi, obniżony nastrój, smutek, lęki impulsywność (Kraut i inni, 1998). Jednocześnie zauważono związek między czynnikami środowiskowymi a rozwojem IGD (Han, Yoo, Renshaw, Petry, 2018; Hyun i inni, 2015). Wśród różnorodnych czynników psychologicznych, jako kluczowe w kontekście  wzmocnienia IGD wymienia się zaburzenia lękowe oraz depresję (Akin, Iskender, 2011). Badania korelacyjne wykazały mocne powiązania między IGD, a niektórymi zaburzeniami psychicznymi. Niedawne badania Wang, Cho i Kima pokazały, że współwystępowanie depresji u uzależnionych od gier komputerowych jest 2,59 częstsze niż u osób zdrowych (Wang, Cho, and Kim, 2018). W tych samych badaniach zaobserwowano, że problemowe spożycie alkoholu, symptomy zaburzeń lękowych również są istotnymi predyktorami współwystępowania depresji przy zaburzeniu IGD. Inne badania wykazały, że u osób z IGD w porównaniu do osób zdrowych zaobserwowano zwiększone ryzyko współwystępowania  depresji, uogólnionych zaburzeń lękowych, deficytów uwagi i zaburzeń obsesyjno – kompulsywnych (Pearcy, McEvoy, Roberts, 2017).

Skala występowania zaburzenia IGD jest zależna od wielu czynników: płci, wieku, narodowości, kontekstu kulturowego. W tabeli 1 przedstawiono wyniki badań epidemiologicznych dotyczących poziomu występowania zaburzenia IGD/uzależnienia od gier komputerowych w krajach Europy oraz w Korei Południowej.

Autorzy badań	Poziom występowania zjawiska w badanej  grupie	Kraj badań	Grupa badawcza
Baggio i inni (2015)	2,3 %	Szwajcaria	Młodzi dorośli
Brunborg , Hanss, Mentzoni, Pallesen (2015)	0,7  %	Norwegia	Cała populacja
Wittek i inni (2015)	1,4 %	Norwegia	Cała populacja
Henchoz i inni (2016)	2,2 %	Szwajcaria	Młodzi dorośli
Lemmens, Hendriks (2016)	5,8 %	Holandia	Cała populacja
Pontes, Macur, Griffiths (2016)	2,5 %	Słowenia	Adolescenci
Ustinavičienė i inni (2016)	9,3 %	Litwa	Młodzi adolescenci
Yu, Cho (2016)	5,9 %	Korea Południowa	Młodzi adolescenci
Carras i inni (2017)	1,3 %	Holandia	Adolescenci
Park, Jeon, Son, Kim, Hong (2017)	4,0 %	Korea Południowa	Dorośli
Rosenkranz, Müller, Dreier, Beutel, Wölfling (2017)	3,6 %	Niemcy	Adolescenci
Wartberg, Kriston, Thomasius (2017)	5,7 %	Niemcy	Adolescenci
Przybylski i inni (2017)	2,7 %	Wielka Brytania	Dorośli

Zgodnie z przywołanymi badaniami poziom uzależnienia od gier komputerowych waha się od 0,7 % do 9,3 % i jest zależna między innymi od przedziału wiekowego grup badawczych.  Niezależnie od skali uzależnienia poszczególnych grup badawczych od gier komputerowych szereg badań potwierdza zwiększający się wpływ zaburzenia grania w gry komputerowe na zdrowie psychiczne dzieci, nastolatków oraz dorosłych. Istnieją badania które wskazują, że zaburzenia związane z graniem w gry komputerowe, występują  u ponad 1 % światowej populacji (Müller i inni, 2015; Przybylski, Weinstein, Murayama, 2017; Rehbein, Kliem, Baier, Mößle, Petry, 2015) oraz u około 4,6 % adolescentów w wieku 10 – 19 lat (Fam, 2018). 

Autor tekstu: Patrycja Sobczyńska

Bibliografia: ( -> cz.3)