Strach i lęk – jaka jest różnica?

20 maja 2020

Aby zrozumieć lęk, najpierw przyjrzymy się temu, czym jest strach.

Strach jest automatyczną reakcją alarmową dla organizmu człowieka, która włącza się w momencie zagrożenia życia lub zdrowia. Przykładem może być sytuacja, gdy zbliża się do nas agresywna osoba. Zapewne u większości z nas uruchomiłby się stan pełnej gotowości i zaobserwowalibyśmy m.in: przyspieszone bicie serca, podwyższone tętno, pocenie się. To wszystko jest reakcją na zagrożenie występujące w pobliżu, w konsekwencji którego można zareagować dwojako: albo walczymy, albo uciekamy.

Reakcja walcz/uciekaj jest normalną reakcją pojawiającą się w odpowiedzi na strach spowodowany niebezpieczeństwem. Jest to niezwykle ważny mechanizm przetrwania każdego człowieka.

Lęk natomiast pojawia się wówczas, gdy nie istnieje bezpośrednie niebezpieczeństwo. Wiele osób odczuwa lęk bardzo często, a szczególnie może być on zauważany podczas stresu. Problemy zaczynają się wtedy, gdy nie potrafimy sobie z nim poradzić, gdy nasila się w nieprzewidywalnych sytuacjach oraz zaburza codzienne funkcjonowanie.

Lęk jest złożonym stanem emocjonalnym, który jest bardzo podobny do strachu. Oba te uczucia powstają przy pomocy podobnych procesów zachodzących w mózgu i przyczyniają się do podobnych reakcji fizjologicznych oraz zmian z zachowaniu.

W momencie jego doświadczania, można u siebie zaobserwować:

• przyspieszone bicie serca
• szybkie oddychanie
• dolegliwości żołądkowe
• drżenie
• trudności z koncentracją
• pocenie się
• napięcie mięśni
• biegunkę
• pragnienie ucieczki lub wycofania się
• niezdolność do wykonania ruchu i in.

Powyższe objawy są związane z reakcją walcz/uciekaj, o której wspominałam wcześniej. Moje doświadczenie pokazuje, że wiele osób błędnie interpretuje powyższe objawy, jako predyktor do tego, że dzieje się lub wydarzy się coś złego. Przykładem może być objaw bicia serca i idące za nim błędne przekonanie, że będzie się mieć zawał serca.

Jeśli Twoje objawy są bardzo dotkliwe, zalecam zgłoszenie się do lekarza psychiatry, aby postawił całościową diagnozę, jak również do skorzystania z profesjonalnej pomocy psychoterapeutycznej, szczególnie w postaci terapii poznawczo-behawioralnej. Opowiedz lekarzowi o wszystkich sposobach jakie praktykujesz, aby poradzić sobie z lękiem – tak, aby przyjmowane leki wspomagały Twoje działania.

Źródło:

Pittman, C. M., Karle, E. M. (2018). Zalękniony mózg. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Nathan, P., Correia, H. (2004). Panic Station. Overview of Panic. Centre of Clinical Interventions. tłum. Katarzyna Szczepaniec.