Uzależnienia behawioralne – czym są? Co do nich zaliczamy?

15 listopada 2020

Chciałabym rozpocząć ten wpis od tego, iż wiem, że uzależnienia nie są współcześnie kluczowym problemem. Niemniej jednak, bezpośrednie koszty w Polsce związane z przeciwdziałaniem uzależnieniom wynoszą około 1 mld zł rocznie. Na choroby, które określamy mianem „uzależnionych” choruje w Polsce około 2 mln ludzi, z czego w przybliżeniu 25% wymaga stałej opieki medycznej. Skutkiem związanym z problematyką uzależnień będzie na pewno wzrost liczby terapeutów, poradni czy ośrodków uzależnień.

Problem uzależnień behawioralnych jest niezwykle często powiązany z innymi zaburzeniami, przykładem tego może być hazardzista często sięgający po alkohol, czy pracoholik spożywający substancje pobudzające, środki psychoaktywne.

Mam poczucie, że w Polsce przywiązujemy dość dużą wagę do edukacji i prewencji związanej z uzależnieniami od alkoholu czy narkotyków, o tyle problem uzależnień behawioralnych jest traktowany pobłażliwie. Może być to związane z faktem, że jest trudniejszy do zauważenia i łatwiejszy do ukrycia.

Jakie są różnice?

Z punktu widzenia neurologicznych mechanizmów uzależnień (zarówno behawioralnych, jak i tych związanych z alkoholem i narkotykami) można wnioskować, że w terapii uzależnień chemicznych jakikolwiek powrót do substancji wywołuje ponowne mechanizmy uzależniania (fizyczne i psychiczne) oraz szkody (psychiczne, zdrowotne, społeczne i moralne), natomiast mówiąc o uzależnieniach behawioralnych – możliwy jest powrót do czynności bez ryzyka uzależniania.

Woli wyjaśnienia – gdy używam terminu: „uzależnienia behawioralne” to mam na myśli zarówno te kluczowe, jak i szybko narastające, do których można zaliczyć:

• Cyberuzależnienia
• Patologiczny hazard
• Seksoholizm
• Zakupoholizm
• Pracoholizm
• Patologiczne zaburzenia jedzenia (anoreksja, bulimia, obżarstwo)
• Tanoreksja
• Ekshibicjonizm internetowy
• Skrajne zachowania ryzykowne (m.in. sporty ekstremalne, base jump)
• Wizualizacje (m.in. operacje plastyczne, tatuowanie się, piercing)

Należy pamiętać, że jednym z najważniejszych sygnałów ostrzegawczych przy uzależnieniach jest podejmowanie się nieudanych prób porzucenia szkodliwego działania, a także zaburzenie relacji życiowych, społecznych czy zawodowych.

Jeśli masz ochotę dowiedzieć się więcej o powyższych uzależnieniach, jak i innych współwystępujących z nimi – zapraszam do kategorii na blogu, dot. uzależnień.

Źródło:
Jędrzejko, M., Rosik, B., Kowalski, M. Uzależnienia behawioralne. Warszawa, 2015.

Mellibruda, J., Psychologiczna problematyka uzależnień od alkoholu i narkotyków.

Micyńska-Kowalska M., Wirtualizacja konsumpcji w polskiej gospodarce rynkowej na progu XXI wieku. 2014.

Oficjalna strona Anonimowych Alkoholików  w Polsce.